Đột biến gen ở thực vật là gì? Nguyên nhân dẫn đến đột biến gen ở cây trồng? Đột biến gen mang lại những lợi ích gì? Nếu bạn đang tìm hiểu về quá trình đột biến gen diễn ra ở thực vật thì nên đọc bài viết này. Ngoài việc lý giải một số thông tin về đột biến gen, chúng tôi còn giới thiệu đến bạn độc một số thực phẩm đột biến gen quen thuộc hiện nay.
Đột biến gen ở thực vật là gì?
Đột biến gen ở thực vật là quá trình sản sinh và tiếp nhận các loại gen mới để phù hợp với điều kiện khí hậu và môi trường sống thay đổi. Trên thực tế, đột biến gen có thể chia làm hai loại: đột biến gen tự nhiên và đột biến gen nhân tạo.
Đột biến gen tự nhiên xảy ra là lúc cây trồng tự biến đổi để thích nghi với môi trường sống mới. Sự sự biến đổi này diễn ra chậm rãi, trong một thời gian dài từ hàng trăm đến hàng tỷ năm (tùy loài). Quá trình này có lợi cho sự tiến hóa của thực vật, giúp chúng thích ứng và sống sót.
Đột biến gen nhân tạo là quá trình lai tạo do các nhà khoa học thực hiện thông qua công nghệ chuyển gen. Mục đích của việc làm này nhằm tạo ra các giống cây trồng mới có năng suất cao hơn, dễ thích ứng hơn ở nhiều điều kiện thời tiết. Quá trình này diễn ra ngắn hơn rất nhiều so với đột biến gen trong tự nhiên (chỉ trong vài năm). Có thể nói, đột biến gen nhân tạo nhằm tạo ra nhiều sản lượng hơn, mang lại lợi ích cho con người.
Dù là đột biến tự nhiên hay đột biến nhân tạo thì quá trình diễn ra như sau: Trong quá trình đột biến, thực vật sẽ trải qua quá trình vật chất di truyền biến đổi ở hai dạng: bớt đoạn hoặc thêm đoạn, chúng làm thay đổi cấu trúc gen ở thực vật.
Các loại thực phẩm đã trải qua quá trình đột biến gen phổ biến hiện nay
Để có được nguồn thực phẩm dồi dào, đa dạng như hiện nay, con người không thể cứ phụ thuộc vào tự nhiên mà phải biến đổi chúng phục vụ lợi ích cho mình. Do thói quen nên có thể bạn không để ý, nhưng đa phần những thực phẩm từ thực vật mà chúng ta sử dụng đã thông qua quá trình đột biến gen. Sau đây là một số thực phẩm thường gặp hàng ngày.
Cà chua
Tại Mỹ, cà chua là thực phẩm biến đổi gen đầu tiên của nước này. Hiện nay, nhờ vào quá trình biến đổi gen, cà chua có năng suất cao hơn, nhiều mẫu mã hơn. Bên cạnh đó, các giống cà chua đã biến đổi gen có khả năng tự bảo quản lâu hơn thuận lợi cho việc vận chuyển, buôn bán.
Bắp (Ngô)
Bắp là nguồn thực phẩm cho con người và vật nuôi. Bắp hầu như có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới. Nhờ vào tác động của quá trình đột biến gen nhân tạo bắp ít sâu bệnh hơn, năng suất thu về vượt trội so với những loại bắp không đột biến. Ngoài ra, những người nông dân không cần phải phun thuốc trừ sâu để diệt côn trùng gây hại, bởi vì bắp đột biến gen có khả năng tự phòng ngừa sâu bệnh.
Củ cải đường
Củ cải đường đột biến gen được nghiên cứu và sản xuất vào năm 2008 nhằm giúp loại cây trồng này tăng trưởng và phát triển nhanh hơn. Tuy nhiên, sau hai năm sản xuất, củ cải đường biến đổi gen bị cấm trồng. Nguyên nhân, việc biến đổi gen của củ cải đường chưa thể bảo đảo các yêu cầu về bảo vệ sức khỏe và có lợi cho môi trường.
Khoai tây
Khoai tây đột biến có khả năng tự mình chống lại các loại bệnh ảnh hưởng đến năng suất cây trồng. Khoai tây cung cấp thực phẩm cho con người và gia súc. Ngoài ra, chúng còn được dùng để tạo ra nguồn tinh bột có thể dự trữ lâu dài. Các giống khai tây đột biến giúp đảm bảo nguồn cung để sáp ứng được nhu cầu này.
Đột biến gen ở thực vật giúp cây trồng giỏi chịu đựng hơn với thời tiết ngày càng khắc nghiệt, đồng thời tạo nên nguồn thực phẩm phong phú, đa dạng, phục vụ lợi ích của con người. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn nhiều người hoài nghi về những sản phẩm đột biến có hại cho sự phát triển cũng như sức khỏe của người sử dụng. Đây cũng là hệ quả mà các nhà khoa học cần quan tâm để có những nghiên cứu sâu hơn nhằm có được nguồn thực phẩm đa dạng nhưng phải đảm bảo sức khỏe cho con người.